Pantoea ananatis - Bakteryjna plamistość liści kukurydzy (ang. leaf spot disease of maize)

Pantoea ananatis może powodować na kukurydzy dwa rodzaje objawów, przez co opisane są dla tego patogena 2 różne choroby. Pierwszą z nich jest: bakteryjna plamistość liści kukurydzy (ang. leaf spot disease of maize). Objawami tej choroby w początkowej jej fazie na kukurydzy są małe, ciemno-zielone wilgotne plamki na liściach, szybko przekształcające się w zmiany nekrotyczne (Fot. 1 i 2).

    

Drugą chorobą kukurydzy wywołaną przez tego patogena jest bakteryjne gnicie łodygi kukurydzy (ang. bacterial stalk rot). Objawami charakterystycznymi dla tej choroby są karłowacenie i występowanie pionowego pęknięcia w łodydze na wysokości pierwszego międzywęźla. W wielu zainfekowanych roślinach pęknięcie było obecne również na drugim i na trzecim międzywęźle. Po otwarciu międzywęźla widoczne były zmiany chorobowe wzdłuż miejsca pęknięcia oraz wewnętrzne brązowienie tkanki łodygi rozszerzające się w górę rośliny w niektórych przypadkach sięgające szczytu rośliny. Kolby były niedorozwinięte. Czasami obserwuje się mięknięcie, więdnięcie brzegów liści, blaknięcie ich i zwijanie do wewnątrz.

Występowanie bakterii P. ananatis na uprawach kukurydzy stwierdzono w RPA, Brazylii, Meksyku i w Polsce (Krawczyk i wsp. 2010). P. ananatis oprócz kukurydzy jest również patogenem następujących roślin: agawy, sorga, kantalupy, melona, cebuli, eukaliptusa, ryżu oraz grzybów (Pleurotus eryngii). Gatunek ten jest polifagiem i występuje powszechnie w środowisku naturalnym. Część jego populacji jest niepatogeniczna, a część jest patogenami roślin. Gatunek ten jest również oportunistycznym patogenem ludzi.

Bakterie te zakażają rośliny, wnikając do ich wnętrza przez ich naturalne otwory (aparaty szparkowe i hydatody), niesione kroplami wody oraz przez mikrouszkodzenia roślin powstające najczęściej w czasie silnych deszczy i wiatrów niosących cząsteczki brudu i drobinki piasku, jak również przez większe uszkodzenia roślin powstałe, np. w czasie gradobicia. W sezonach, w których ciepła i deszczowa pogoda, czyli warunki optymalne do rozwoju bakterii fitopatogenicznych, nie utrzymuje się długo, populacja tych patogenów wyraźnie się zmniejsza. Wówczas koncentracja bakterii patogenicznych w roślinach jest niewystarczająca do wywołania objawów chorobowych. Jeśli jednak objawy wystąpią, to w małym nasileniu i nie stanowią one wtedy zagrożenia dla plonów.

Obecność patogena bakteryjnego na roślinie nie jest równoznaczna z rozwojem choroby. Bakterie należące do gatunków uznawanych za patogeniczne dla kukurydzy mogą na niej występować naturalnie i kolonizować powierzchnię liści i przestrzenie międzykomórkowe tej rośliny, nie powodując przy tym wystąpienia objawów. Zjawisko takie stwierdzono dla gatunków: P. ananatis.

Literatura:  K. Krawczyk, J. Kamasa, A. Zwolinska and H. Pospieszny 2010. First report of Pantoea ananatis associated with leaf spot disease of maize in Poland. Journal of Plant Pathology, 92 (3), 807-811.