Wirus nekrotycznego żółknięcia nerwów buraka (Beet necrotic yellow vein virus, BNYVV), to jeden z najczęściej występujących wirusów w uprawie buraka cukrowego, sprawca choroby zwanej rizomanią (szaleństwo korzeni). Objawy na roślinach to przede wszystkim zahamowanie we wzroście korzenia głównego i intensywny wzrost korzeni bocznych, dający efekt tzw. „brody”. Na przekroju poprzecznym przez korzeń obserwuje się znekrotyzowane wiązki przewodzące (Fot. 1), co z kolei przyczynia się do zahamowania we wzroście i żółknięcia liści oraz utraty przez nie turgoru w ciepłe i słoneczne dni, nawet w warunkach wysokiej wilgotności. Objawy tego typu szczególnie łatwo zaobserwować na polach, gdzie obok siebie uprawiane są odmiany wrażliwe oraz tolerancyjne na wirusy (Fot. 2).

Fot. 1. Przekrój poprzeczny przez korzeń - wyraźnie widoczne nekrotyczne wiązki przewodzące

Fot. 2. Odmiana tolerancyjna na odglebowe wirusy buraka z lewej oraz ograniczona we wzroście odmiana wrażliwa.

BNYVV często występuje w kompleksie z innymi wirusami: odglebowym wirusem buraka oraz wirusem Q buraka, i przy dużej koncentracji wirusów w roślinie straty w plonach sięgają nawet 80%.

Identyfikację wirusa przeprowadza się bezpośrednio z korzeni z zastosowaniem testu serologicznego ELISA bądź testu molekularnego – RT-PCR.

Ponieważ wirus przenoszony jest przez pierwotniaka występującego w glebie (w formie przetrwalnikowej nawet do 15 lat), jedyną skuteczną ochroną przed infekcją wirusową jest wysiew odmian tolerancyjnych na wirusy, szczególnie w rejonach kraju, gdzie wcześniej stwierdzano ich masowe występowanie. Takie odmiany dostępne są w spisie odmian zarejestrowanych w COBORU.