19-08-2024

    W roku 2024 obserwowano wzmożoną obecność infekcji wirusowych w uprawach roślin strączkowych tj. grochu siewnego (Pisum sativum), łubinu białego (Lupinus albus), łubinu żółtego (Lupinus luteus), łubinu wąskolistnego (Lupinus angustifolius) oraz bobiku (Vicia faba L. ssp. minor). W uprawie grochu i bobiku za pomocą metod molekularnych (reakcja RT-PCR ze starterami specyficznymi) najczęściej stwierdzana była obecność przenoszonej przez mszyce grochowe (Acyrthosiphon pisum) ostrej mozaiki grochu wywoływanej przez kompleks wirusów: pea enation mosaic virus I (PEMV I) i pea enation mosaic virus II (PEMV II) oraz mozaiki i liściozwoju grochu wywoływanej przez wirusa mozaiki grochu przenoszonego z nasionami (pea seed borne mosaic virus, PSbMV). Ostra mozaika grochu charakteryzuje się objawami w postaci enacji żyłek liściowych, mozaiki i chlorozy liści, więdnięcia i obumierania wierzchołków roślin oraz deformację strąków lub nasion. Infekcja PSbMV może zaś powodować mozaiki i przejaśnienia nerwów oraz charakterystyczne zwijanie blaszek liściowych na spodnią stronę. Co więcej, wirusy te mogą występować w mieszanych infekcjach czego efektem są często bardziej nasilone objawy chorobowe. Obydwa wirusy mogą powodować znaczące straty w uzyskiwanym plonie nasion.

    W uprawie łubinu przeważała obecność wirusa żółtej mozaiki fasoli (bean yellow mosaic virus, BYMV) oraz wirusa mozaiki ogórka (cucumber mosaic virus, CMV) w pojedynczych lub mieszanych infekcjach. Rośliny łubinu zainfekowane przez CMV są chlorotyczne, skarłowaciałe, o zmienionym pokroju (miotlastość), często z występującymi brunatnymi smugami na łodygach lub brunatnieniem szczytów. BYMV wywołuje wąskolistność na łubinie żółtym, natomiast brunatnienie na łubinie wąskolistnym. CMV jest efektywnie przenoszony z nasionami łubinów oraz przez mszyce, natomiast BYMV, podobnie jak ostra mozaika grochu przenoszony jest przez mszyce.

    Źródłem infekcji w uprawach mogą być nasiona stąd profilaktyka opiera się na stosowaniu kwalifikowanego materiału siewnego. Ważne jest również zwalczanie mszyc oraz chwastów w celu zapobiegania rozprzestrzeniania się infekcji przenoszonych przez owady.