Agrobacterium tumefaciens - Bakteryjna guzowatość korzeni
Sprawca choroby, Agrobacterium tumefaciens to gram ujemna, tlenowa pałeczka nie tworząca przetrwalników, wyposażona w 1- 6 perytrychalnie umieszczone rzęski. Wielkość komórek wynosi od 0,6-1,0 µ x 1,5-3,0 µ. Na pożywkach zawierających węglowodany, Agrobacterium wytwarza duże ilości egzopolisacharydów nadających koloniom śluzowaty wygląd.Bakterie z rodzaju Agrobacterium są polifagami, zakres porażanych przez z nie roślin to przeszło 600 gatunków. Źródłem zakażenia są bakterie występujące naturalnie w glebie lub porażone rośliny. Do zakażenia dochodzi przez przerwane tkanki rośliny gospodarza. Bakteria powoduje rozrost tkanek zaatakowanej roślin skutkujący powstawaniem charakterystycznych narośli-guzów (Fig.1 i 2).
Fig. 1 Guzy na łodydze pomidora inokulowanego Fig. 2 Guzy na szyjce korzeniowej róży
izolatem Agrobacterium
Początkowe stadium guza łatwo pomylić z tkanką kalusową rozwijającą się przy szyjce korzeniowej w miejscu szczepienia sadzonek. Guzy początkowo są jasno zabarwione i miękkie, a dopiero później twardnieją i brunatnieją. Zmiany morfologiczne są następstwem przekazania przez bakterię fragmentu jej materiału genetycznego (tzw T-DNA) do komórek rośliny gospodarza. Ekspresja genów zlokalizowanych na T-DNA, kodujących m.in. syntezę auksyn i cytokinin powoduje hipertrofię i hiperplazję komórek zaatakowanej rośliny prowadzących w efekcie do powstania guzowatych narośli. Patogena identyfikuje się najskuteczniej metodami molekularnymi opartymi na technice PCR, tradycyjne metody mikrobiologiczne polegające na izolacji na podłoża selektywne mogą być nieskuteczne, bakteria przezywa w guzach 6-8 tygodni. Metodami ograniczającymi występowanie choroby są: stosowanie zdrowego materiału rozmnożeniowego, stosowanie podłoża wolnego od bakterii, przeprowadzanie zabiegów pielęgnacyjnych za pomocą odkażonych narzędzi.