Agrobacterium tumefaciens - Bakteryjna guzowatość korzeni

Sprawca choroby,  Agrobacterium tumefaciens  to gram ujemna, tlenowa  pałeczka nie tworząca przetrwalników. Bakterie z rodzaju agrobacterium są polifagami, zakres porażanych przez z nie roślin to przeszło 600 gatunków. Źródłem zakażenia są bakterie wystepujące naturalnie w glebie lub porażone rośliny. Do zakażenia dochodzi przez przerwane tkanki rośliny gospodarza. Bakteria powoduje rozrost tkanek zaatakowanej roślin skutkujący  powstawaniem charakterystycznych narośli-guzów (Fig.1 i 2). Początkowe stadium guza łatwo pomylić z tkanką kalusową rozwijającą się przy szyjce korzeniowej w miejscu szczepienia sadzonek. Guzy początkowo są jasno zabarwione i miękkie, a dopiero później twardnieją i brunatnieją. Zmiany morfologiczne są następstwem przekazania przez bakterię fragmentu jej materiału genetycznego (tzw T-DNA) do komórek rośliny gospodarza. W ten sposób patogen „zaprogramowuje” roślinę gospodarza, zmienia jego metabolizm, wymusza produkcję metabolitów nieprzydatnych roślinie, ale cennych dla bakterii. Porażone rośliny mają zahamowany wzrost i powinny być wyeliminowane z dalszej uprawy. Agrobacterium  tumefaciens może przeżywać w podłożu. Obecnie brak jest skutecznych środków ochrony roślin mogących wyeliminować patogena z zainfekowanej uprawy. Patogena identyfikuje się najskuteczniej metodami molekularnymi opartymi na technice PCR, tradycyjne metody mikrobiologiczne polegające na izolacji na podłoża selektywne mogą być nieskuteczne, bakteria przezywa w guzach 6-8 tygodni. Metodami ograniczającymi występowanie choroby są: stosowanie zdrowego materiału rozmnożeniowego,  stosowanie podłoża wolnego od bakterii, przeprowadzanie zabiegów pielęgnacyjnych za pomocą odkażonych narzędzi.

                                  

Fig.1 Guzy na szyjce korzeniowej róży                                       Fig.2 Guzy na łodydze sadzonki pomidora sztucznie inokulowanego

                                                                                                    bakteriami Agrobacterium tumefaciens